Puiguttortunngornermut ersiutit qulit

Puiguttortunngulernermi ersiutit siulliit makkuusinnaasarput, soorlu eqqaamasaatikkut allanngorneq, aallussinissamut tamakkiisuujunnaarneq, sumiiffissiulerneq, oqaatsit atorneri ajornarnerulersut imaluunniit aaqqiiniarnissamut ajornartorsiulerneq. Pingaaruteqarporli nalinginnaasumik utoqqalinerup nappaatilluunniit pigilersimanerata immikkooruteqarsinnaaneri.

Tamatiguunngikkaluartoq eqqaamasaatit eqqorneqaqqaakkajuttarput. Tassani nappaat Alzherimers aallarniisuugajuttarpoq, taanna puiguttuttunngornermut pissutaanerusarmat. Puiguttuttunngorneq inunnut assigiinngitsumik eqquisarpoq nappaatillu ingerlaarnerani inuit assigiimmik nappaat atugarineq ajorpaat.

Inuit tamarmik utoqqaliartortillutik allanngoriartortarput. Immaqa nutaanik ilikkagaqarnissaq ajornarnerulertarpoq, imaluunniit suliat pisarnertut sukkasuumik suliarineqassaartut.

Pingaaruteqarluinnarpoq nalinginnaasumik utoqqaliartorneq pinersoq imaluunniit nappaat pinersoq immikkoortissallugit. Annertuumilli allanngortoqarneranik misigisimagaanni soorlu eqqaamasaatikkut imaluunniit pissusilersuutikkut, taava nakorsiarnissaq pingaaruteqarpoq, taamaaliornikkut misissorneqarluni sunalu allannguutaanersoq paasineqarniassammat.

Amerika-mi Alzherimer peqatigiiffiata (Alzhermer`s Association) Alzherimersimik nappaateqalernerup ersiutaasa qulit suusinnaaneri suliarisimavaat. Ersiutit qulit siammasissumik ersarisissagaapput, taamaattumillu puiguttuttunngornermut nappaatinut allanut atuussinnaallutik.

Puiguttuttunngornermut ersiutit qulit

Illit qanigisanni imaluunniit qanigisat allat misigisimappata, makku ersiutit takkuttalersut imaluunniit ajornerulerpata, pitsaanerussaaq nakorsiarnissamut inniminniigaanni.

Puigutusineq
Nalinginnaasuuvoq eqqaamassutissamik allattugaqartarneq imaluunniit isumaqatigiissut puigortoorneqartoq. Nalinginnaasuunngilaq apeqqutigisap arlaleriarlugu apeqqutigeqqittarnera imaluunniit ilikkaqqammisap puigornera.
Suliarisartakkat ilisimalluakkat naammassinissaasa ajornakusoorsinera
Nalinginnaasuuvoq teknologi nutaaq pillugu atornissaanut ikiortissarsiorneq. Nalinginnaasuunngilaq najoqqutassiaq, siusinnerusukkut arlaleriarlugu najoqqutarisarsimasaq, najoqqutarinissaa ajornarsisimappat.
Oqaatsit ajornartorsiutigilerni
Nalinginnaasuuvoq ilaanneeriarluta oqaasissarput tammartaratsigu. Nalinginnaasuunngilaq oqaloqateqarnermi unittoorneq, nalullugu qanoq ingerlariaqqissanerluni imaluunniit taaniakkat allatorujussuaq taallugit (ass. ”nalunaaqutaq taaniarlugu tikkuummik taagaanni).
Piffissaq sumiiffiullu paatsiveerunneri
Nalinginnaavoq sapaatip akunnerani qassinngornerunerata paatsiveeruttoornera. Nalinginnaasuunngilaq upernaajunersoq imaluunniit ukiarnersoq ilisimanngikkaanni, imaluunniit sumiinneq puigoraanni qanorlu tassunga pisimaneq puigoraanni.
Naliliisinnaanerup nikeralernera
Nalinginnaavoq ilaanneeriarluta pitsaanngitsumik aalajangersinnaasaratta. Nalinginnaasuunngilaq ukiuusoq isersimmataannaanissaq imaluunniit pisariaqartinngisanik akissaqarfiginngisanilluunniit arlaeriarluni pisisarneq.
Eqqarsaataannakkut ajornartorsiuteqarneq
Nalinginnaasuuvoq paatsuulaarsinnaaneq imaluunniit oqariartaatsinik paatsuulaarneq assersuutigalugu “soorlu qipik annersillugu”. Nalinginnaasuunngilaq upperissallugu, qitsuk anigaangat, terissat nerriviup qaani qittattartut.
Pigisat tammaasarneri
Nalinginnaasuuvoq tv-mut aquutip sumut ilisimanerlugu puigornera. Nalinginnaasuunngilaq isarussat nillataartitsivimmut ilisimaneri, imaluunniit pigisat tammaagaanni allat tillissimasutut pisuutinneri.
Isummat pissusilersuutillu allanngorarneri
Nalinginnaasuuvoq ullulunneq imaluunniit ileqquliussat allanngortinneqarpata uumisuummerneq. Nalinginnaasuunngilaq eqqissiveerunneq, pasilliuteqaqqajaaneq, ersineq, kamanneq imaluunniit tunngavissaqanngitsumik paatsiveerunneq.
Inuttut pissutsip allanngornera
Nalinginnaasuuvoq piffissap ingerlanerani isiginneriaatsip allanngornera ammalu killissamik qaangiisimagaanni utoqqatserneq. Nalinginnaasuunngilaq, allat misigissusaat eqqarsaatiginagit, suut eqqarsaatit tamaasa oqaatiginissaat.
Aallarniisinnaannginneq
Nalinginnaasuuvoq ilaanneeriarluni sulinissamut, ilaquttanut isumaginninnikkullu pisussaaffinnik kajumigisaqannginneq. Nalinginnaasuunngilaq nalinginnaasumik pingaartittakkat sunngiffimmi sammisartakkat, ataatsimoorfiit timersornerluunniit tunuarsimaarfigilerneri.

Tamatigut puiguttuttunngonermut ersiutaaneq ajorput

Mianersoqqussutitut ilisarnaatit qulit malugisimagaluaraanni, tamanna isumaqanngilaq, puiguttuttunngornermut ingerlaneq. Nalinginnaasuuvoq isumaqatigiissut ataaseq puigortooraanni, aniniarluni matuersaatit aningaasiviullu tammaaneri imaluunniit ataatsimoorsimanermiit pisimasunik ataasiakkaanik eqqaamasaqannginneq.

Angerlarsimaffiit amerlasuut ulluinnarni isumaqatigiissutit pisiassalluunniit eqqumaffiginiarlugit eqqaasitsissutinik allattuisarput. Inuit amerlasuut naatsorsuutinik missingersuutinilluunniit nalornisinnaasarput. Ilaanni misigineqartarpoq, oqaatsimik aalajangersimasumik nassaarsinnaannginneq. Ilaannilu nillataartitsivik isiginnaarneqarsinnaasarpoq nalullugu sooq.

Kiammi misilinnikuunngilaa aalajangiussap qanigisaniit nalorninartutut isigineqarnera, kina sulereernerup kingorna qasuneq ajorpa imaluunniit ilaqutariittut ataatsimoornermi sivitsuuttoorneq, aamma oktobarip qaammataani silap masannarneranik pissuteqartumik qiimassuseqannginneq.

Nakorsaq attavigiuk

Tamakku tamarmik nalinginnaasuupput. Kisiannili ajornartorsiut akulikillippat imaluunniit ajornerulerpat taava immaqa nakorsamut piffissamik inniminniinissaq piffissanngorpoq.