Nappaat Huntington qaratsakkut nappaataavoq kingornuttagaq ajorsiartortartoq. 30-it 50-illu akornanni ukiulinni ersiuteqalerajuppoq, siusinnerusukkulli kingusinnerusukkullu aamma nappaatigineqalersinnaasarluni. Nappaammut atsiunneqarpoq Amarikamiu nakorsaq George Huntington, 1972-imi nappaammik nassuiaasoq.
Nappaammut ersiutit inummiit inummut- allaallumi ilaqutariinni allanngoraqaat. Aalanermut, inuttullu ilisarnaatip imal. silassorissutsip allanngornerannut atatillugu ajornartorsiutit allat takkukiartortarput, naggataagullu taakkunanit pingasunit tamanit ersiuteqalersarpoq. Naapaatip suussusersineqarneraniit agguqatigiissillugu ukiut 15-it 20-illu akornannik sivisussuseqartarpoq.
Nappaammi Huntingtonimi, malunnanngingajattumik eqqissiveqannginneq, niaqqup, tallit nissullu imal. timip pissusissarinngisaminik pikeriartarlersarnerat, amerlanerpaani takuneqartarpoq. Taama avatit/timip pikeriartarnera taaneqartarpoq chorea (grækerisut qitimmik isumalik). Napaniarneq, qerataneq kigaatsumillu pissuseqalerneq ajornartorsiutaalerajupput.
Nappaat, inuttut ilisarnaatip imal. misigissutsip allanngorneranik kinguneqarsinnaavoq. puffajasunngortoqarsinnaavoq, kamajasuunngortoqarsinnaavoq narrujuummiasunngortoqarsinnaalluniluunniit imal. piviusorsiunngitsunik takorluuisoqalersinnaalluni isumassarsisoqarsinnaalluniluunniit. Nikallunganermik ilaqarsinnasarportaaq.
Nappaatip silassorissuseq eqqoraangagu, ukkassisinnaassuseq, eqqaamasinnaaneq, pilersaarusiorsinnaaneq aaqqisuussisinnaanerlu sanngiillisarput. Amerlasuuni puigortunngornermik kinguneqartarpoq. Nappaatertik paasisimagajunngilaat ikiorniarneqarnerlu ajornakusoortissinnaasarlugu.
Nappaat Huntington- pingaartumik qaratsap immikkoortuinik timip aalaneranut aqutsisunik eqquisarpoq. Piffissap ingerlanerani qaratsami immikkoortut qaap nalaaniittut allaniittullu sunnerneqartarputtaaq.
Nappaatip pinngoqaammi aalajangersimasumi allannguuteqarneranik patsiseqartumik kingornuttagaavoq. Angajoqqaat arlaat Huntingtongimik nappaateqalersitsisartumik pinngoqqaammi allannguuteqarpat, aappariit meeraat tamarmik tamatuminnga kingornussinissamut 50%-imik aarlerinartorsiorput. Taama pisoqassappat siusinnerusukkut kingusinnerusukkulluunniit tamatuminnga nappateqalersoqassaaq. Pinngoqqaammi allannguut kingornussimanngikkaanni, nappaatigineqalernanilu kinguaanut ingerlateqqinneqassanngilaq.
Nappaat Huntington qaqutiguukannersuuvoq. Danmarkimi taama nappaateqartut 350-it 400-illu missaaniinnissaat naatsorsuutigineqarpoq. Taakku saniatigut eqqarlerisat pinngoqqaammik immikkut allannguutilimmik Huntingtonimik nappaateqalersitsisartumik kingornussisimasut, sulili napparsimalersimanngitsut, amerlapput.
Huntingtonimik nappaateqartumik angajoqqaaqaraanni imal. qatannguteqaraanni taamalu nappateqalersinnaanermut pinngoqaateqarneq paaserusukkaanni tamanna aaversinnikkut qulaajaavigineqarsinnaavoq. Pinngoqqaatitigut nappaammik kingorussisinnaanerup paasiniarnissaa isummerfigitinnagu, nakorsaq nappaatinik kingornuttakkanik immikkut ilisimasalik oqaloqatigineqassaaq. Oqaloqatigiinnermi ilaatigut misissortinnissamik isumaliuteqarnermut patsisaasut, akissutaasullu qanoq kinguneqarsinnaanerat oqaluuserineqassapput. Nakorsaq oqaluutereerlugu pinngoqqaatitigut misissuiffigineqarnissaq kissaatigigaanni, qaammat ataaseq eqqarsarfissinneqareernikkut aaversittoqarsinnaavoq. Qaammatip ataatsip qaangiunnerani misissuinerup inernera nakorsamik oqaloqateqaqqinnermi oqaatigineqassaaq. Pinngoqqaatitigut misissuiffigineqarnissaq kissaatiginerlugu aalajangersinnaanissamut 18-ileereersimasariaqarpoq. Naartusuni, siusissukkut manniup kinguaassallip imal. naartup pinngoqaatitigut misissuiffigineqarnissaa periarfissaavortaaq.
Nappaammut ersiuteqalereersimagaanni, nakorsamit nappaat pillugu immikkut ilisimasalimmit misissorneqareernikkut, nalinginnaasumik utaqqeqqaarani pinngoqaatineersuusinnaaneranut aaversinnikkut misissortittoqarsinnaavoq. Nakorsamik oqaluussinissamut qanigisamik ilaqarnissaq innersuussutaavoq.
Nappaat nakorsaammik unikaallatsinneqarsinnaanngilaq ajorunnaarsinneqarsinnaananilu. Ilaatigulli nappaatip ersiutai nakorsaammik nipaallisarneqarsinnaapput. Katsorsaaneq pingaarnerpaaq tassaavoq piginnaasat pigiinnarnissaannut sungiusartarneq, tungiorneqarneq paaqqutarineqarnerlu. Ilaatigut isumaginninnermut atatillugu ilinniartitsinikkut, iluaqusersuutitigut qanigisaasunullu oqilisaassinikkut, kommuni ikiuussinnaasarpoq.